Pod Lupą

Wschowa: Tor przeszkód i boisko... Ten cmentarz to hańba!

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 22, luty 2013 00:06

Adam Muszkieta

       Rowerowy tor przeszkód i boisko piłkarskie z dwiema bramkami. Oto, co znajduje się dziś na terenie cmentarza żydowskiego przy ul. 17. Pułku Ułanów. - To mieszkańcy są za to moralnie odpowiedzialni - słychać w mieście.

       XVIII-wieczny cmentarz przetrwał II wojnę światową w stosunkowo dobrym stanie. Niestety, w latach późniejszych podzielił los większości, spośród ponad 1.200 żydowskich nekropolii, znajdujących się w przedwojennych granicach Polski.

       - Dewastacja cmentarza żydowskiego przy ul. 17. Pułku Ułanów zaczęła się pod koniec lat 50. XX w., bo wtedy właśnie zapadały decyzje o budowie tzw. tysiąclatek. A cegła, jako materiał deficytowy w tamtym czasie, tutaj była za darmo... Wystarczyło rozebrać mur, budynki, które były w bardzo dobrym stanie – relacjonuje wschowski historyk, Dariusz Czwojdrak.

       Macewy z nekropolii zostały wykorzystane do utwardzenia ulicy Targowej, budowy Szkoły Podstawowej nr 1 czy nawet prywatnych domów...

       - Z relacji mieszkańców, z rozmów, które prowadziłem jeszcze w latach 80., wynikało że osoby, budujące w sąsiedztwie cmentarza domki jednorodzinne, po prostu zabierały macewy, fragmenty płyt nagrobnych i wpuszczały w fundamenty. Tym sposobem znikło praktycznie wszystko - mówi D. Czwojdrak.

       Przetrwały tylko cztery płyty epitafijne. Teraz znajdują się one na cmentarzu żydowskim w Szlichtyngowej, który także jest w opłakanym stanie.

       Z kolei obiekt żydowski we Wschowie z czasem zamienił się w rowerowy tor przeszkód, a także... boisko piłkarskie. Nekropolia ta aktualnie jest zaniedbana, zapomniana, a widok piłkarskich bramek - wciąż tam stojących - może tylko bulwersować.

       Rafał Klan, lokalny dziennikarz i bloger, nazywa dobitnie to, co stało się ze wschowskim cmentarzem w przeszłości i to co się dzieje z nim dzisiaj. - To mieszkańcy Wschowy go zdewastowali i to mieszkańcy są moralnie odpowiedzialni za jego dzisiejszy stan. I dopóki sami wschowianie będą lekceważyć ten fakt, dopóty będzie to naszą, lokalną hańbą - uważa.

       Czy są więc jakieś szanse na zmianę? Dziś właścicielem problemowego gruntu jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Sama gmina Wschowa nie planuje żadnych inicjatyw związanych z pracami na tym terenie (przed kilkoma laty przeprowadziła jedynie akcję oznakowania kirkutu). - Deklaruję natomiast, że wystąpimy do Fundacji z pismem wnioskującym o uporządkowanie i zagospodarowanie terenu należycie do jego przeszłości – zaznacza burmistrz Krzysztof Grabka.

       A ta niestety, choć wyraża ubolewanie w związku z obecnym wyglądem XVIII-wiecznej nekropolii, nie jest w stanie sfinansować prac porządkowych. Jak tłumaczy Fundacja, pod jej bezpośrednią opieką znajduje się ponad setka cmentarzy żydowskich z całej Polski, nie licząc synagog i innych obiektów. Dlatego też, dziś nie mogą przedstawić żadnych konkretnych planów związanych z ewentualną renowacją.

       - Cmentarz żydowski stanowi element szeroko pojętego dziedzictwa kulturowego i historycznego Wschowy i w najlepszym interesie włodarzy miasta byłoby godne upamiętnienie go i nie dopuszczenie do dalszej jego dewastacji przez mieszkańców. Rzecz jasna, Fundacja deklaruje gotowość do współpracy - zapowiada Marcin Bartosiewicz, rzecznik prasowy FODŻ.

       Przykładem takiej udanej współpracy była akcja sprzątania cmentarza, przeprowadzona w maju 2008 roku przez uczniów wschowskiego I Zespołu Szkół im. St. Staszica i zarazem uczestników stworzonego przez Fundację programu edukacyjnego "Przywróćmy Pamięć” (w latach 2007-2009).

       - Na pewno dobrze byłoby, gdyby został posprzątany poprzez usunięcie całej dzikiej roślinności, która tam się pojawiła, przycięcie trawy i przede wszystkim likwidację pozostałości boiska. To są rzeczy do zrobienia - mówi D. Czwojdrak. - Nie może to być jednak jednorazowy akt, bo to przynosi marne owoce - dodaje.

źródło: Gazeta Lubuska

• « poprz.
• nast. »